Salvador Dali to postać znana na całym świecie głównie za sprawą jego fantastycznych i frapujących obrazów. Jednak trzeba przyznać, że nie da się go zaszufladkować i zakwalifikować do jednego nurtu i to właśnie sprawia, że jest on postacią niezwykle interesującą.
Salvador Dali – życiorys
Salvador Dali, a właściwie Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech, marquès de Dalí de Púbol urodził się 11 maja 1904 roku w małej miejscowości o nazwie Figueres w Katalonii w Hiszpanii. Urodził się jako drugi syn notariusza, Salvadora Dalí i Cusí oraz Felipy Domenech Ferrés.
Salvador przyszedł na świat prawie rok po śmierci swojego brata, a więc nie dane było go poznać – znał go jedynie z opowieści rodziców. Matka powiedziała mu nawet, że Salvador jest drugim wcieleniem swojego brata, w co Dali mocno wierzył.
Już od najmłodszych lat przejawiał zdolności artystyczne, dlatego w wieku dziesięciu lat zaczął uczęszczać na lekcje rysunku. W wieku czternastu lat zaczął sprzedawać swoje dzieła i to z sukcesem.
Niedługo potem, dzięki znajomemu ojca dane mu było poznać wielkiego impresjonistę – Pabla Picassa, a widziane w jego pracowni obrazy zrobiły na Dalim ogromne wrażenie. W 1921 roku Salvador Dali rozpoczął naukę w Królewskiej Akademii Sztuki mieszczącej się w Madrycie.
Jednak przez swoje wysokie mniemanie oraz wiarę we własny talent został on wydalony ze studiów ponieważ uważał, że nie powinien być egzaminowany przez osoby, które mają niższe kompetencje i mniejsze zdolności artystyczne niż on sam. W roku 1927 roku pierwszy raz odwiedził Paryż, w którym osiadł na jakiś czas.
Rok później, dzięki wstawiennictwu innego znanego artysty Joana Miró został on przyjęty do grona surrealistów, których głównym przywódcą był Andre Breton. Niestety Salvador wdał się w wieloletni konflikt z Bretonem, a następnie został wydalony z grupy za popieranie faszyzmu.
Miłość życia do końca dni
W 1929 roku Dali poznał w Paryżu miłość swojego życia – rosyjską imigrantkę Helenę Diakonovę, która nie tylko była wówczas od niego o ponad 10 lat starsza, ale była również zamężna. Gala, bo tak właśnie zwracał się do niej Dali była w tamtym czasie żoną pisarza i poety – Paula Eluarda, jednak szybko zdecydowała się odejść od męża wybierając życie u boku Salvadora.
W 1932 roku Gala uzyskała rozwód z Paulem, natomiast w 1934 roku wzięła z Dalim ślub cywilny w Paryżu. Gala była prawdziwą muzą Salvadora do końca jego dni. Była nie tylko jego żoną i kochanką, ale przede wszystkim opiekunką, towarzyszką, modelką i największą miłością. Wprowadziła stabilizację do jego życia i opiekowała się również jego finansami.
Po wybuchu II wojny światowej Dali wraz z żoną przenieśli się do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1933 roku w Nowym Jorku odbyła się pierwsza, indywidualna wystawa dzieł artysty. Warto również podkreślić, że Dali stał się ulubionym artystom gwizd kina. Osoby takie jak Helena Rubinstein czy Jack Warner zamawiały u niego portrety.
W 1948 roku Dali wraz z Galą wrócili do Europy, a większość czasu spędzali w rezydencjach położonych we Francji oraz w Hiszpanii. Jego ukochana żona, największa przyjaciółka i muza zmarła 10 czerwca 1982 roku – od tamtego czasu Dali coraz bardziej podupadał na zdrowiu fizycznym i psychicznym. Rok po śmierci żony namalował swój ostatni obraz. Zmarł 23 stycznia 1989 roku w Figueres z powodu niewydolności serca.
Malarstwo i nie tylko
Salvador Dali jest uważany za ojca surrealizmu dzięki swojemu największemu dziełu. Mało kto jednak wie lub skupia się na fakcie, że Dali miał więcej zainteresowań i był również pisarzem, rzeźbiarzem, pisał scenariusze do filmów, a także zajmował się projektowaniem biżuterii dla Coco Chanel.
Stworzył wiele fantastycznych obrazów, które po dzień dzisiejszy można oglądać w założonym przez niego muzeum w jego rodzinnej miejscowości w Figueres w Hiszpanii.
Na początku swojej ścieżki bardzo fascynował się impresjonizmem za sprawą dzieł Pabla Picassa, jednak po powrocie ze Stanów Zjednoczonych po zakończeniu II wojny światowej malował także sceny historyczne na płótnach o ogromnych rozmiarach.
W 1962 roku roku namalował wspaniały obraz o nazwie “Bitwa pod Tetouanem”, który wisi w Mori Art Museum w Tokio.
Dali będąc w Ameryce wystąpił w filmie Alfreda Hitchcocka “Urzeczona”, a także wraz z Luisem Bunuelem stworzył scenariusz do filmu “Pies andaluzyjski”. Działał i rozwijał się na wielu polach, interesował się różnymi dziedzinami, m.in. mistycyzmem, psychologią i historią, dlatego nie łatwo jest go zakwalifikować do tylko jednego nurtu.
Salvador Dali – obrazy i interpretacje
Salvador Dali, Płonąca żyrafa, 1937 r.
Jednym z jego najważniejszych dzieł artysty jest oczywiście “Trwałość pamięci”, jednak Dali stworzył całe mnóstwo fantastycznych i frapujących obrazów, które do dnia dzisiejszego można oglądać w jego muzeum w Figueres w Hiszpanii.
Znane są również takie dzieła jak “Płonąca żyrafa”, która w pewnym momencie życia była nawet jego wizytówką, “Jaskółczy ogon”, który był jego ostatnim dziełem przed śmiercią, a także” Madonna z Port Lligat”, do którego pozowała Gala. Wiele osób próbowało inspirować się dziełami artysty z bardziej lub mniej udanym skutkiem.
Twórczości Daliego nie sposób jest “podrobić” – jego wyobraźnia była tak ogromna i nieprzenikliwa, że tylko jego dzieła mogły robić na ludziach tak ogromne wrażenie.
Wielu twórców próbowało inspirować się dziełami artysty głównie z pobudek finansowych – każdy malarz pragnie dobrze prosperować i sprzedawać swoje prace w dobrej cenie, jednak aby do tego doszło, mu on się przypodobać swoim krytykom i szerszej publiczności. W Muzeum Salvador Dali w Figueres dostępnych jest ponad 360 prac artysty!
“Trwałość pamięci” czyli miękkie i cieknące zegary
“Trwałość pamięci” lub inaczej nazywany również “Miękkie zegary” to najsłynniejszy obraz Salvadora Dali, który stał się również najważniejszym symbolem surrealizmu. Powstał on w bardzo ciekawych i mogłoby się wydawać nieoczekiwanych okolicznościach.
Salvador Dali, Trwałość pamięci, 1931 r.
Pewnego wieczoru po zakończonym przyjęciu w rezydencji Daliego artysta przyglądał się serowi camembert, który leżał na jego talerzu. Ser zdążył już nieco stracić swoją strukturę i stał się niezwykle miękki. W pracowni malarza znajdował się wówczas niedokończony obraz przedstawiający uschnięte drzewo, hiszpańskie skały oraz morze.
Dali postanowił, że obraz ten idealnie posłuży jako tło do innego pomysłu, którego podczas jego malowania jeszcze nie miał.
Po kolacji udał się do pracowni i wpatrywał się w niedokończony obraz, aż nagle dostrzegł na nim dwa miękkie, cieknące zegary, które wisiały na gałęziach drzewa. Tej nocy artysta dokończył obraz, który następnie stał się największą wizytówką malarza już do końca jego dni. Do dzisiaj obraz “Trwałość pamięci” to najbardziej znane dzieło Salvadora Dali na całym świecie.
Co wyróżnia sztukę Salvadora Dali na tle innych surrealistów?
Salvador Dali, Oblicze wojny
Salvador Dali był artystą, który stał się ikoną surrealizmu. Już od samego początku jego obrazy wzbudzały skrajne emocje wśród odbiorców i zapadały w ich pamięć. Na tle innych przedstawicieli surrealizmu z pewnością wyróżnia go ogromna drobiazgowość oraz wirtuozerska technika za pomocą której, pokazywał światu swoje obrazy.
Nie wszystkie jego dzieła były typowo surrealistyczne, a zwłaszcza te powstałe w okresie powojennym. Zasada dowolnych spotkań przedmiotów była stosowana przez Daliego z ogromną inwencją i wręcz przewrotnością: zegary stawały się miękkie i cieknące, statek zaczął przybierać formę kroczącej postaci, natomiast ludzie otrzymywali cechy przedmiotów użytku codziennego.
5 ciekawostek z życia surrealisty
Salvador Dali to postać bardzo ekscentryczna, która budziła w ludziach różne emocje. Przez jednych uwielbiany, a przez innych znienawidzony prowadził bardzo ciekawe życie.
Poniżej można znaleźć pięć ciekawostek z życia artysty, o których niewiele osób wie:
- Salvador Dali nigdy nie krył swojego zamiłowania do pieniędzy, w związku z czym chętnie przyjmował różnego rodzaju zlecenia komercyjne. To właśnie on zaprojektował obecne logo lizaków marki Chupa-Chups!
- Wokół jego życia intymnego było wiele plotek. Jedna z nich głosiła o tym, że jego żona Gala nie była mu wierna i często go zdradzała (nawet ze swoim byłym mężem!). Salvador jednak kochał ją ponad życie i wybaczał jej różne ekscesy. Ponadto wiele osób twierdzi, że Dali był gejem! Artysta miał być także impotentem i cierpieć na lęk przed kobiecymi narządami płciowymi. Jednak te plotki nigdy nie zostały potwierdzone.
- Przebywając w Stanach Zjednoczonych Dali był uwielbiany jako artysta. Grał on rolę surrealistycznego błazna, na czym bardzo się wzbogacił. To w tym czasie Andre Breton, przywódca paryskiej grupy surrealistów, do której w swoim czasie należał Dali stworzył anagram od imienia i nazwiska malarza: Avida Dollars czyli chciwy na dolary.
- Jego przyjaźń z poetą Frederikiem Garcia Lorcą zakończyła się po tym, kiedy do kin wszedł film “Andaluzyjski pies, które Dali był współtwórcą. W filmie można było zobaczyć liczne wątki homoseksualne, które Lorca odebrał wyjątkowo osobiście z uwagi na fakt, iż wcześniej adorował Daliego namiętnymi wierszami.
- Pod koniec życia, po śmierci swojej ukochanej Gali zaczął popadać w obłęd i cały czas pogrążał się w swoim szaleństwie głęboko wierząc w to, że jest on nieśmiertelny. Często odwadniał się, aby wywołać stan sztucznej hibernacji.
Motywujące cytaty Salvadora Dali
Salvador Dali, Sen spowodowany lotem pszczoły
Salvador Dali wypowiedział wiele ciekawych słów, jego logika była czasami bardzo przewrotna, co mogło mu przysporzyć więcej wrogów niż fanów.
Przykładem takiego zachowania może być cytat pochodzący z jego książki “Myśli i anegdoty”, w której napisał, że “od 1900 roku nie powstało nic wielkiego”.
Ponadto bardzo znany jest również jego pogląd na sztukę: “Aby być surrealistą, trzeba spędzić całe swoje życie na malowaniu oczu i nosów”.
Najbardziej znanym jednak cytatem artysty jest ten: “Jedyne, co odróżnia mnie od wariata to fakt, że nim nie jestem.”
Bardzo ciekawie również wypowiedział się o swojej sztuce: “To, że ja sam nie pojmuję sensu moich obrazów, kiedy je maluję, nie znaczy, że go nie mają”.